بایگانی دسته ی اخبار

خدمات تحلیل و بررسی اقتصادHSE

 

1-مقدمه

2-ضرورت اجرا:

3-فرضیات :

4-اهداف پروژه اقتصاد HSE:

5-مراحل انجام کار:

1. فاز اول: محاسبه و تخمین هزینه های که برسیستم مدیریت HSE-MS تحمیل می شود
2. فاز دوم: محاسبه و تخمین میزان سرمایه گذاری به منظور پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS
3. فازسوم: تشکیل جریان فرآیند مالی نهایی حاصل از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS و محاسبه میزان سود به دست آمده با استفاده از روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی
4. فاز چهارم: تشکیل جریان فرآیند مالی پروژه قبل و بعد از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS
5. فاز پنجم: ارزیابی تاثیر پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS در میزان سودآوری پروژه
6. فاز ششم:  تدوین و ارائه رویکرد جدید و نهایی

6-    نتیجه گیری

1-مقدمه :

توسعه صنایع و پیشرفت فن آوری در کنار آثار مثبت و ارزشمند خود با آثار و عوارض ناگواری نیز همراه بوده است. عوارضی نظیر افزایش کمیت و کیفیت آلودگی های محیط کار و زندگی، حوادث ناشی از کار و بیماری های ناشی از شغل از جمله با توسعهع صنایع و فن آوری، بیش از پیش زندگی انسان و به ویژه کارکنان را مورد تهدید قرار داده است.

این امر در کشورهای در حال توسعه که به منظور افزایش تولید، بدون در نظر گرفتن اصول ایمنی پیشگیری، استاداردهای ساعت کار، آموزش کارگران و استفاده از لوازم حفاظت فردی مناسب بر کارگران فشار زیادی وارد می کنند بیشتر مصداق دارد.

حوادث شغلی یکی از مهمترین مشکلات کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه محسوب می شود. مهمترین بخش هزینه های این حوادث، هزینه های انسانی آنها می باشد. مرگ های ناشی از حوادث شغلی باعث اتلاف عمر، سال های کاری  و هزینه های مرتبط می گردد. هر ساله میلیون ها حادثه شغلی در سراسر جهان رخ می دهد که برخی از این حوادث منجر به مرگ و برخی دیگر به ناتوانی موقت و دائم منتهی می شود.

تاریخ معاصر بشر وقوع چندین حادثه بزرگ با خسارت های مالی چندین میلیارد دلاری و تلفات انسانی زیاد را ثبت کرده است از جمله انفجار شاتل چلنجر(1986)، انفجار راکتور اتمی چرنوبیل(1986)، حادثه شهر مکزیکوسیتی(1985)، حادثه کارخانه بوپال هند(1981) می توان نام برد.

برآورد شده است که سالانه حدود 120 میلیون حادثه شغلی و بیشتر از 200 هزار مرگ ناشی از حوادث در سراسر جهان رخ می دهد. در هندوستان 120 میلیون نیروی کار وجود دارد و سالانه 7/7 میلیون حادثه شغلی در میان آنها گزارش شده است که نشان  دهنده از دست رفتن 25/3 روز کاری به ازای وقوع هر حادثه می باشد.

صنایع مختلف مخصوصا صنعت ساختمان سازی در اقتصاد کشورهای جهان از اهمیت بالای برخوردارند از جمله در انگلستان که این صنعت با 10درصد از تولید ناخالص ملی و بیش از 5/1 میلیون نفر نقش مهمی را بازی می کند.

در آمریکا، حوادث شغلی منجر به مرگ در صنعت ساختمان سازی به ازای هر 100000 کارگر بین سال های 1980 الی 1992 در حدوده  29/17 مورد بوده است. تصادفات در صنعت حمل و نقل بزرگترین دلیل مرگ و میر جوانان در سراسر جهان است و همچنین در کشورهای در حال توسعه مانند ایران میزان بالای مرگ ها به خاطر حوادث در بخش حمل و نقل بوده که به ازای 100000 از جمعیت 8/25 مرگ رخ می دهد اما در کشورهای توسعه یافته 9/19 مرگ می باشد. کشور ایران نیز که در راه توسعه و صنعتی شدن گام برمی دارد از این قاعده مستثنی نیست. بر اساس آمارهای منتشر توسط سازمان تامین اجتماعی در سال 1382 به دلیل بروز 14114 حادثه در کارگاه های تحت پوشش 286 نفر فوت  نموده اند. این حوادث برای جامعه ، سازمان و هچنین شخص کارگر ضایعات فراوانی به بار آورده و هزینه های مربوطه ضمن تاثیر سوء بر شاخص های اقتصادی در سطح ملی و سطح خانوار، مانعی در راستای تحقق اهداف از پیش تعیین محسوب می

شود. در حال حاضر ناگوارترین پیامد حوادث شغلی، مرگ زودرس نیروی کار است. حوادث شغلی منجر به فوت در استان تهران بیش از 7552 سال زندگی و 3656 سال مشارکت اقتصادی را از بین برده و هزینه انسانی آن بیش از 777 میلیارد ریال بوده است. سرانه هزینه انسانی برای هر فوت 36/3 میلیارد ریال و مجموع هزینه  انسانی حوادث شغلی منجر به فوت سالانه معادل 3% کل تولید ناخالص داخلی بوده است.

سیستم مدیریت HSE-MS یک رویکرد منظم، سیستماتیک و صریح به همراه فرآیندهای جامع با هدف برنامه ریزی، مستندسازی و تغیر روش ها برای مدیریت عوامل زیان آور و مدیریت ایمن خطرات و ارزیابی ریسک می باشد. به مانند تمام سیستم های مدیریتی، کمترین حوادث و مخاطرات شغلی ایجاد شده است. سیستم مدیریت HSE-MS در تار و پود یک سازمان قرار دارد و بخشی از فرهنگ و روشی که کارکنان وظایفشان را انجام می دهند، می باشد.

2-ضرورت اجرا:

متعاقب تدوین سیستم های مدیریت HSE-MS در سال های مختلف و کسب موفقیت حاصل از استقراراین سیستم های مدیریتی در سازمان های مختلف، با توجه به رویکرد اهمیت موضوعات بهداشت، ایمنی و محیط زیست در پی تدوین استاندارهای تخصصی صنایع پرمخاطره  برآمده و در این راستا سازمان های بزرگ و شرکت های معتبر و غیره به تدوین راهنمای سیستم استقرار و توسعه سیستم مدیریت بهداشت،ایمنی و محیط زیست (HSE-MS) پرداختند.

با توجه به مطالب فوق می توان نتیجه گرفت که نیاز به پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS در پروژه های مختلف کاملا ضروری بوده و باید جزء لاینفک مراحل اجرای پروژه گردد. نکته قابل توجه این است که پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS نیازمند صرف هزینه و زمان است که بعضی از مدیران پروژه یا تصمیم گیرندگان به دلیل صرفه جویی در هزینه ها، از پیاده سازی سیستم ایمنی صرف نظر کرده و یا آن را به طور کامل به کار نمی بندند. در واقع چالش موجود در موضوع این است که به این دسته از مدیران پروژه اثبات کنیم که در مجموع، پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS نه تنها هزینه اضافی برای آنها در برنخواهد داشت، بلکه برسودآوری پروژه ها نیز خواهد افزود.

 

3- فرضیات:

در نگرش مدیریتی یک سامانه ایمنی- بهداشت اعتقاد اساسی برآنست که در وقوع حوادث اغلب بیش از یک عامل موثر است. نگرشی که بتواند علل ریشه ای وقوع حوادث را از تمام جنبه ها و جوانب بررسی کند قطعا دسترسی به اهداف شهرداری تهران را که همانا توسعه پایدار شهری و ایجاد محیط های کاری بدون آسیب و آلاینده زیست محیطی است تضمین می کند. اما در طول سال های متمادی یک نگاه سنتی به هزینه های سیستم مدیریت HSE-MS  به عنوان هزینه هایی سربار و غیربازگشت دیده شده است. اما با مطالعه هزینه های ناشی از حوادث، دادو ستد های مالی و میزان سرمایه گذاری در این بخش می توان به این نتیجه رسید بازگشت سرمایه وجود دارد. با استقرار سیستم مدیریت HSE-MS  علاوه بر کاهش حوادث  و در نتیجه کاهش پرداخت غرامت های ناشی از حوادث و کاهش هزینه های تحمیلی می توان به بهره وری و بازده بیشتر به علت افزایش رضایت کارکنان و کارگران و کیفیت کا ر دانست.

تا کنون مطالعات زیادی در این خصوص انجام شده  ولی شاید یکی از بهترین آنها مطالعه ای است که در سال 2010 انجمن بین المللی تامین اجتماعی (ISSA) با همکاری بیمه تامین اجتماعی آلمان (DGUV) در خصوص میزان هزینه ها و منافع سرمایه گذاری در ایمنی و بهداشت در 39 موسسه اقتصادی آلمانی که در حوزه های مختلفی نظیر انرژی، نساجی، برق و غیره فعالیت می کردند، انجام داد.

هدف اصلی انجام این مطالعه تعیین نقش ایمنی و بهداشت شغلی در میزان منافع اقتصادی سازمان ها و تعیین اثرات آن در اقتصاد خرد سازمان سازمان بوده است.

در این تحقیق یک خط کش کمی از 0تا 6 بوده که صفر نشان دهنده بی تاثیر بودن و شش نشان دهنده بالاترین تاثیر بوده است.

4-اهداف پروژه اقتصاد HSE:

اهداف طراحی و اجرا به شرح ذیل می باشد:

-تاثیر مثبت سرمایه گذاری در بخش مدیریت HSE بر سود آوری پروژه ها، کاهش هزینه های جانبی از جمله غرامت و هزینه های پزشکی به علت حوادث  و همچنین اختلال در کار می باشد.

-افزایش فرهنگ ایمنی، کاهش مخاطرات و رفتار های ایمن کارگران

-افزایش آگاه سازی و پشتیبانی تصمیم گیری مدیران

-کاهش حوادث و غرامت ها،کاهش هزینه های تحمیلی و کاهش ریسک های بالقوه

-افزایش رضایت کارکنان و افزایش کیفیت کار

-کاهش مخاطرات بهداشتی و زیست محیطی

– کاهش دوباره کاری و کاهش ضایعات

– کاهش هزینه های نگهداری و کاهش هزینه های عملیات

– کاهش نرخ برگشت کالا و خدمات و کاهش نارضایتی مشتری

– ایجاد ثبات بیشتر در سازمان و کاهش تخلف های کاری

-توجیه پذیری اقتصادی سیستم مدیریت HSE-MS در تعیین مطلوبیت طرح های اقتصادی

5- مراحل انجام کار:

در این پروژه با رویکرد فازی و تحت محیط عدم قطعیت به ارزیابی تاثیر پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS در میزان سود آوری پروژه ها می پردازیم.

به طور کلی مراحل اجرا مشتمل بر 6 فاز است.

فاز اول: محاسبه و تخمین هزینه های که برسیستم مدیریت HSE-MS تحمیل می شود.

در این مرحله می بایستی هزینه های ناشی از حوادث را به صورت یک  جریان فرآیند مالی نشان بدهیم. یک جریان فرآیند مالی در واقع نوعی نشان دادن درآمدها و هزینه ها طی دوره های زمانی مختلف است (دوره های زمانی می تواند روز، هفته، ماه، فصل، سال و هر دوره زمانی دلخواه دیگری باشد). قابل ذکر است که هرچه دوره زمانی جریان فرآیند مالی کوچکتر باشد، دقت محاسبه بالاتر خواهد رفت اما حجم محاسبات نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

به منظور محاسبه و تخمین هزینه های ناشی از حوادث در هر دو گام این مرحله، ابتدا به دسته بندی هزینه ها به صورت زیر می پردازیم :

دسته اول: تخمین هزینه های مستقیم حوادث

دسته دوم: تخمین هزینه های غیر مستقیم حوادث

در واقع جهت محاسبه هزینه های ناشی از حوادث با استفاده از استاندارد ASCC2009 ابتدا کلیه حوادث در دو بخش حادثه های مستقیم ( direct=D) و غیر مستقیم (indirect=I) تقسیم بندی گردید، سپس اینکه هزینه بر روی کارفرما، کارگر یا جامعه تحمیل می شود مورد آنالیز قرار می گیرد.

جهت محاسبه گروه هزینه ای حوادث از هزینه های زیر استفاده می گردد:

• هزینه های اختلال در تولید (PCD)
• هزینه های سرمایه انسانی (HCC)
• هزینه های پزشکی (MEDC)
• هزینه های اداری (ADMINC)
• هزینه های انتقال(TRANC)
• هزینه های دیگر (OTC)

فاز دوم: محاسبه و تخمین میزان سرمایه گذاری به منظور پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS در پروژه

در این مرحله باید میزان سرمایه گذاری لازم جهت به کارگیری سیستم مدیریت HSE-MS در قالب یک جریان فرآیند مالی نمایش می دهیم.

جهت تخمین و پیش بینی مقادیر فرآیند مالی فوق به صورت زیر عمل می کنیم:

سرمایه گذاری در سیستم HSE-MS شامل 6 بخش اصلی از جمله 1- هزینه های اداری، 2- هزینه های آموزش ها، 3-هزینه امکانات و تجهیزات، 4- هزینه های کمیته ها، 5- هزینه های ارتقاء و مشوق ها 6- هزینه های تکنولوژی جدید، روش ها یا طراحی ابزار ها، 7- هزینه شناسایی، اندازه گیری و کنترل مخاطرات بهداشتی و محیط زیستی و 8- هزینه بازرسی، مستندسازی و صدور گواهی در سیستم مدیریت  HSE-MS می باشد.

فازسوم: تشکیل جریان فرآیند مالی نهایی حاصل از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS و محاسبه میزان سود به دست آمده با استفاده از روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی

  در این مرحله ابتدا باید جریان فرآیند مالی عایدی حاصل از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS را محاسبه نماییم. در واقع تفاضل مقادیر دو فرآیند مالی هزینه های ناشی از حوادث قبل و بعد از پیاده سازی سیستم مدیریت ایمنی، بیانگر عایدی حاصل می شود.

در ادامه باید فرایند مالی نهایی حاصل از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS را محاسبه کنیم. برای این کار مقادیر فرآیند مالی عایدی و سرمایه گذاری را با هم جمع می نماییم.

در آخرین بخش از این مرحله، میزان سود حاصل از پیاده سازی در سیستم HSE-MS را با استفاده از روش IIR  محاسبه می نماییم.

فاز چهارم: تشکیل جریان فرآیند مالی پروژه قبل و بعد از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS

کلیه داد و ستد های مالی پروژه بدون در نظر گیری اثرات مالی پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS به صورت یک جریان فرآیند مالی نشان می دهیم.

برای تخمین مقادیر فرآیند مالی پروژه، از اطلاعات پروژه های مشابه انجام شده، نظر خبرگان و مدیران پروژه استفاده نماییم.

در ادامه فرآیند مالی پروژه را بعد از پیاده سازی در سیستم HSE-MS را محاسبه نماییم. بدین منظور مقادیر فرآیند مالی پروژه را با مقادیر فرآیند مالی نهایی(حاصل از پیاده سازی در سیستم HSE-MS را محاسبه می شود. بدین منظور مقادیر فرآیند مالی پروژه را با مقادیر فرآیند مالی نهایی ( حاصل از پیاده سازی در سیستم HSE-MS) جمع می کنیم.

فاز پنجم: ارزیابی تاثیر پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS در میزان سودآوری پروژه

با استفاده از روش IIR ، مقدار نرخ بازگشت سرمایه هر دو فرآیند مالی پروژه قبل و بعد از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS را  اندازه گیری می کنیم. در واقع تفاوت مقدار IIR دو فرآیند مالی مذکور، نشان دهنده میزان اثر بخشی حاصل از پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS است. بهترین و جدیدترین روش معرفی شده یعنی روش متوسط نرخ بازگشت سرمایه داخلی (AIRR) یا متوسط نرخ بازگشت سرمایه داخلی اقتصادی (EAIRR) استفاده می نماییم.  در واقع هر دو شاخص AIRR  و EAIRR نشان دهنده مقدار دقیق و صحیح نرخ بازگشت سرمایه پروژه می باشند.

شایان ذکر است که مراحل اجرایی روش، می بایستی مقادیر جریان فرآیند مالی را تخمین زده و پیش بینی نماییم. تخمین مقادیر جریان فرآیند مالی برحسب اعداد قطعی، ریسک و خطای پیش بینی را افزایش می دهد. در واقع یکی از مهمترین دلایلی کهک منجر به اتخاذ تصمیم اشتباه از سوی کارشناسان و تصمیم گیرندگان در تعیین مقدار نرخ بازگشت سرمایه پروژه ها می شود این است که مقادیر جریان فرآیند مالی به صورت قطعی مشخص نبوده و باید توسط متخصصان و اهالی فن تخمین زده شود و آن ها را پیش بینی نمود.

فاز ششم:  تدوین و ارائه رویکرد جدید و نهایی

ارزیابی تاثیر پیاده سازی سیستم مدیریت HSE-MS بر هزینه حوادث انسانی و میزان سود آوری پروژه ها با استفاده از روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی

با استفاده از پنج مرحله قبل ساختار نهایی جهت محاسبه هزینه های انسانی حوادث و محاسبه سرمایه گذاری در سیستم مدیریت HSE-MS و محاسبه سود به دست آمده در سیستم مدیریت HSE-MS در کل پروژه ارایه می گردد.

6-نتیجه گیری

با ظهور عصر رقابتی، اتکای تک بعدی به سیستم های اندازه گیری مالی جهت رقابت و کسب مزیت های پایدار، کافی نبوده و جهت بهبود عملکرد، سازمان ها باید نحوه مدیریت  خود را تغییر دهند و دیگر نمی توانند فقط به اندازه گیری  جنبه های مالی اکتفا نمایند. مقوله سیستم مدیریت HSE در ایران بحثی نو بنیاد است . به همین دلیل ساختار هویت بخشی به آن و همچنین اجرای قوانین HSEهمچون اجرایی کردن دیگر قوانین مستلزم فراهم نمودن ابزار، منابع و زیر ساخت های مناسب است. بنابراین مدیریت استفاده از این منایع و امکانات به منظور کاهش هزینه ها امری ضروری به حساب می آید.

هدف اصلی انجام این مطالعه تعیین نقش ایمنی و بهداشت شغلی در میزان منافع اقتصادی سازمان ها و تعیین اثرات آن در اقتصاد خرد سازمان بوده است. در این پروژه برآن شدیم با استفاده از مجموعه های فازی یکی از کاراترین ابزار موجود در محیط های عدم قطعیت می باشد، ریسک و خطا های درستی تصمیمات نهایی را به حداقل مقدار ممکن می رساند.

اين مطالعه مشخص مي نمايد که عليرغم افزايش تعداد شاغلين و افزايش تعداد پروژه و ساعتهاي کاري در سازمان ها ، با اجراي سيستم HSE، علاوه بر شاخص هاي مرتبط با سلامت، ايمني و محيط زيست از قبيل تعداد آسيب هاي منجر به اتلاف زمان به ازاي يک ميليون نفر ساعت کار، تعداد افراد فوت شده به ازاي 100 ميليون نفر ساعت کار، و آلودگي هاي هوا به SO و غيره طي اجراي سيستم بهبود يافته است، افزایش بهره وری به همراه دارد و با توجه به اینکه افزایش بهره وری نیز موجب رشد اقتصادی سازمان می شود لذا به این مسئله باید تاکید گردد که هرچقدر وضعیت ایمنی، بهداشت و محیط زیست بهتر شود بهره وری سازمان افزایش می یابد و متعاقبا به همان مقدار سازمان رونق اقتصادی خواهد داشت.

این مجموعه با ارائه گزارش عملکرد سالانه از اجرای سیستم پیشگیرانه مدیریت HSE-MS به مدیران جهت آگاه سازی، جهت یابی صحیح و انتخاب بهترین مدل به منظور تصمیم گیری، کنترل و پایش یاری خواهند رساند و در سطح سازمان یک رویکرد یکپارچه دور از اعمال سلیقه و پراکندگی پیاده خواهد ساخت.